Politika vs. Siyaset


Konuşma dilinde bazı kelimeleri sıklıkla birbirlerinin yerine kullanırız. 'Politika' ve 'Siyaset' bu kelimelerdendir. Peki hakikaten politika ve siyaset eş anlamlı mı zikredilmelidir? Yoksa birbirlerinden oldukça bağımsız, farklı anlamlar mı ihtiva eder? 

Öncelikle kelimelerin etimolojik kökenlerini inceleyelim. 

...Politika...

Eski Yunanca 'şehir' anlamına gelen 'polis' kelimesinden türemiştir. Yunanca polis kökünden türeyen diğer kelimeler şunlardır:

Politeia: Anayasa veya Cumhuriyet.
Politike: Devlet yönetme sanatı.
Politikos: Devlet adamı.
Politis: Vatandaş

Polis, zihnimizde kurguladığımız gibi basit bir şehri ifade etmez. Bu şehir, tüm vatandaşların şehrin işleriyle ilgilendikleri ve demokrasinin temellerinin atıldığı bir yerdir. Platon'un 'Devlet' adlı eserinin kaynağını aldığı şehir, işte bu şehirdir. O halde ''politika'' kelimesi bu şehrin yönetimiyle ilgili belirlenen amaçlara ulaşmak maksadıyla uygulanan yöntemleri ifade etmektedir. ''Politikacı'' ise politika üreten (onu düşünen ve tasarlayan) şahıslardır. Politika bütünüyle topluma ait bir kavramdır. Demokrasilerde yönetime dair düşünen ve fikir üreten herkes mantıken birer politikacıdır. Tıpkı Atina demokrasisinde olduğu gibi.
Atina Demokrasisi
...Siyaset...

Siyaset ise Arapça kökenli bir kelimedir. Arapça s-y-s (seyis) kelimesinden türeyen siyaset, at eğitimi anlamına gelmektedir. Ahmet Taner Kışlalı'ya göre kısaca ''ülke, devlet, insan yönetimi'' şeklinde tanımlanan siyaset; yasama, yürütme, yargı gibi erklere sahiptir ve bu erklerin yürütülmesinde görev alan kişiler ''siyasetçi'' olarak tanımlanmaktadır.

 Eski Mısır'ın taş kabartmalarında, tanrı-kral olan firavunlar, bir ellerinde kamçı diğer ellerinde dizginlerle tasvir edilmektedir. Osmanlı geleneğinde de siyaset, devlet yönetiminin yanında, devlete karşı işlenen suçların cezalandırılmasını da ifade etmektedir. Nitekim, Osmanlı Devleti'nde bu gerekçeyle verilen ölüm cezaları mevcuttur ve bunlara ''siyaseten katl'' adı verilmiştir. Topkapı Sarayı'nın içinde bulunan ''cellat çeşmesi'' bu cezaların uygulandığı yerlerden biridir. Bu çeşmenin karşısındaki meydana ise ''siyaset meydanı'' adı verilmiştir. Bu çeşme önünde suçluların boğazları kesilir yahut iple boğulurlar, ardından cellatlar kullandıkları aletleri bu çeşmede yıkarlarmış. Kesilen başlar ise siyaset meydanındaki ''seng-i ibret'' ( ibret taşı) adı verilen taş üzerinde ibret olsun diye sergilenirmiş.
Cellat Çeşmesi
Seng-i İbret

Siyasetin konusu iktidardır ve siyaset bütünüyle devlete ait bir kavramdır. Herkes politika üretebilir fakat politika üreten herkes siyasetçi olarak nitelendirilemez.

Sadece köleler, kadınlar, çocuklar ve yabancılar dışındakilerin vatandaş statüsünde olduğu ve politika yapabildiği Eski Yunan demokrasisinin durumu tartışmaya açık olsa da mevcut konjonktüre göre değerlendirildiğinde tam anlamıyla demokratik bir görünüm arz etmeyen Yunan demokrasisinin, demokrasinin belki de en gelişmiş ve salt hâlini yansıttığını söyleyebiliriz. 

Politika/ Siyaset ayrımında devreye giren esas unsur kültür olmuştur. Doğu ve Batı kültürünün dillere ve yönetimdeki davranış biçimlerine yansıdığını görmezden gelmek mümkün değildir. Bu noktada bu iki kelimenin anlamlarının, çoğunlukla şahısların kültüründen beslenerek ürettikleri bakış açılarına göre şekillenmesi muhtemeldir.

Günümüzde doğu ve batı toplumlarına baktığımızda, ister siyaset diyelim ister politika, her iki toplumun da bu kavramlara ait algısında birtakım çıkmazlar mevcuttur. Fikrimce, Eski Yunan temelli bir irca ile bu kavramları şartlara göre yeniden inşa etmek elzemdir. 

Faydalanılan Kaynaklar:
 Ahmet Taner Kışlalı- Siyaset Bilimi
Münci Kapani- Politika Bilimine Giriş





7 yorum:

  1. Bu son cümle beni o kadar tatmin etti ki... "Fikrimce, Eski Yunan temelli bir irca ile bu kavramları şartlara göre yeniden inşa etmek elzemdir. "Keşke diyorum. izler hiçbirimiz siyasetçi olmamamıza rağmen bazı düşüncelerimizi belirtmek isterken birden kemdimi içinde bulup; şahsen ben dehşete düşüp kaçıyorum. Demokrasi olmazsa olmazımızdır. Dilerim bu gecenin yüzü suyu hürmetine vatanımızda birtakım değişimler olur. Ay :(( siyasi mi oldu ne, ben kaçtım. Şu anlarda ben de yunan filozoflarını gözden geçiriyorum. Sevgilerimle diyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kendin gibi tatlı bir yorum yapmışsın Ece Ablacım :)
      İnşallah her şey güzel olur Ablacım. Şu mübarek günlerde bol bol dua edelim. Önce ülkemize, milletimize, din kardeşlerimize ve tüm insanlığa...
      Fikirlerimizi ifade ederken politika yapıyoruz aslında... Keşke ifade hürriyetimiz biraz daha geniş olsa ve toplum olarak politika üretebilmenin bir parçası olabilsek... Kim bilir belki yakındır o günler. Umutsuz olmak bize yakışmaz. :)
      Yunan felsefesi incelenmesi gereken alanlardan bir tanesi. Çok iyi yapıyorsun. Bizlerle de paylaşırsın umarım. Kadir gecemiz mübarek olsun Ablacım. Sevgiler :)

      Sil
    2. Yanlışımı bulduuum :) 'Bizler hiçbirimiz siyasetçi olmamamıza rağmen'deki b yok olmuş. 2.yanlış 'kendimi'
      Her şeye rağmen beni tatlı bulup yaptığın bu yorum için çok teşekkürler canım :) Politikada söz sahibi olmamız, her düşündüğümüzü yazıp, söyleyebileceğimiz günler yakındır dilerim yavrum :) Senin de Kadir Gecen mübarek olsun kızım.

      Sil
  2. Ece Ablacım ufak tefek hatalar mutlaka olur. Ben seni anladım. Seni tanıyan herkes seni anlar :) Sevgi dolu sıcacık yorumların için teşekkür ederim. Allah razı olsun. Sevgiler :)

    YanıtlaSil
  3. Siyaset/politika hayatımızın merkezine yerleşmiş durumda. Siyasetçi olmasak da yaptığımız değerlendirmelerin siyasi olduğu düşüncesi bizde yada etrafımızdaki insanlarda oluşabiliyor. Halihazırda, kullandığımız bir çok kelimede kavram karmaşası mevcut. Siyaset/politika bunlardan sadece bir kısmı.
    Güzel bir yazı, teşekkürler :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok haklısınız. Siyasetçilerin büyük bir kısmı işin ehli olmadığı gibi siyasi değerlendirmeler yapmaya çalışan vatandaşlar da çoğunlukla kalıplaşmış fikirlerden arınamıyorlar. Bu da kavram karmaşasının toplumumuzdaki en temel örneklerinden. Ben teşekkür ederim. :)

      Sil
  4. Politika,siyaset ayrımında gerçekten önemli çıkmazlar var :( Bilgilendirici bir yazı olmuş.Teşekkürler :)

    YanıtlaSil

Bu Blogda Ara

BUMERANG

Bumerang - Yazarkafe

BLOG SÖZLÜK

blog sözlük
Blogger tarafından desteklenmektedir.