Ortadoğu-Bernard Lewis


Bir süre sessiz kalmışken Uluslararası İlişkiler alanında okuduğum bir kitapla geri dönüş yapmak istedim. Tez yazdığım bu dönem boyunca blog'a gereken ilgiyi gösteremeyebilirim ancak tezimi sonlandırmamla beraber bu kategoriyi de boş bırakmayacağım. Hatta ilerleyen günlerde ''Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler'' üzerine bir internet sitesi açma planım bile var ama şimdilik blogla yetineceğim. 😊

Ortadoğu; üzerine defalarca okunması, yazılması, düşünülmesi gereken bir bölge. Dolayısıyla bu bölgeye ilgisi olanların akademik anlamda kendini yetiştirmesi gerekiyor. Bernard Lewis'in bu kitabı giriş niteliğinde ve Ortadoğu'yu anlamak açısından oldukça başarılı.

Özellikle sosyal bilimler alanında çalışılıyorsa yazarı ve fikirlerini de bilmek mühim. Bernard Lewis'i de bu bağlamda inceleyecek olursak kendisi Batı-İslam ilişkileri üzerine yoğunlaşan ve Doğu'yu oldukça iyi bilen bir oryantalist. Onu ve fikirlerini bu kıstas üzerinden yorumlamak faydalı olacaktır. Çünkü kitapta birçok yerde 'objektif olamama' sorunsalını gözlemleyebilirsiniz.

Kitap girişle beraber 5 kısımdan oluşmakta. Bu bölümlerin temel başlıkları ise şöyle: Giriş, Geçmiş, İslamiyet'in Doğuşu ve Yükselişi, Kesitler ve Modern Çağ.

Lewis'in kitabı yazmaktaki  temel amacı bugünkü Ortadoğu ile bölgenin geçmişi arasında bir köprü kurmak olmuş. Nitekim bunu birçok hususta başarmış.

Kitabı beğenmemin en büyük sebebi, literatürdeki diğer kaynaklar gibi sadece siyasi tarihe odaklanmaması ve olayları sosyolojik açıdan değerlendirmiş olmasıdır. Bugün bu bölgeyi değerlendirirken salt din unsurunu (Arap toplumunun çoğunlukta olmasından dolayı İslam dini) göz önünde bulundurarak değerlendiriyoruz. Ancak bölgeyi bugünkü şekline getiren birçok unsur vardır. Kültür, ekonomi, hukuk, seçkinler, halk gibi...

Lewis, Hristiyanlık öncesi çok tanrılı inanışlardan ve Yahudilikten başlayarak Hristiyanlığın doğuşu, İslamiyet'in yükselişi ve sonrasına kadar pek çok konuya değinmiş. İlgimi en çok çeken mesele ise bugün Ortadoğu bölgesinin geçmişine dair sağlam bir kaynağın, verinin olmayışı oldu. Osmanlı İmparatorluğu dışında bölgeye has güvenilir bir belge sistemi mevcut değil. Dolayısıyla bugünkünden oldukça farklı olan bölge halklarına, diline, dinine, kültürüne dair çok fazla şey bilmiyoruz. Bu da tabii ki bölgeyi anlamayı güçleştiriyor. 

Geçmişte yükselmiş ve büyük bir medeniyet inşa etmiş Ortadoğu toplumları, Rönesans-Reform vb. gelişmeler karşısında durağanlığı tercih ederek Batı karşısında gerilemişler. 4 Halife Dönemi sonrası İslam dünyasında yaşanan hizipleşmeler de sorunun temel başlangıç noktası olmuş. İbn-i Sinalar, Ömer Hayyamlar, El-Razi'ler artık yetişmiyor.

Sıkça Osmanlı İmparatorluğundan örnekler veriyor Lewis. Osmanlı, Ortadoğu'nun öncüsü konumunda. Ancak yıkılışından sonra koca bir harita değişiyor. Batı tarafından üretilmiş bir harita bu...

Kitap hakkında değinilecek çok fazla mesele var. Kitabı yaklaşık 1 ay önce okudum ancak öğrendiklerim kalıcılığını sürdürüyor. Ortadoğu'nun bugününü tarihi, sosyolojik, ekonomik olarak da anlamlandırmak istiyorsanız ki tüm bunları öğrenmeden eksik kalır, kitabı mutlaka tavsiye ederim.

Keyifli Okumalar... 










10 yorum:

  1. Merhaba,
    Bernard Lewis'in bu kitabı en merak ettiğim kitaplarından bir tanesi. Kitabı böyle özet halinde açık ve net bir şekilde yorumlaman kitabı almak istememe vesile oldu. Ortadoğu'nun sürekli gündem olarak kaldığı bir zamanda yorumlarından da anladığım kadarıyla bölge hakkında fikir edinebilmek için okunması gereken kitaplardan biri olduğunu düşünüyorum. Yazarın bölgeyi farklı açılardan değerlendirmesi de kitapla ilgili merakımı uyandırdı. En kısa sürede kitabı edineceğim. Bu güzel yazı için de ayrıca sana teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yorumun için çok teşekkür ederim. :) Kitap çok değerli. Bölgede yer alan imparatorluklar, medeniyetler, diller, dinlere ışık tutuyor. Örneğin ilk defa ''mitraizm'' adında bir inanış olduğunu duydum. Kesinlikle okumaya değer ama okuyup ders almak da lazım. Böylesi tarih kitapları bizlerden de çıkmalı ki ''objektiflik'' sorununu aşabilelim. Sevgiler :)

      Sil
  2. Bernard Lewis'in tarih notları adlı kitabını okumuştum ve beğendimde ortadoğuyu okumadım fakat çok güzel özetlemişsiniz yarın bulabilirsem okumaya başlayacağım.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tarih notları elimde var ama henüz okumadım. Bir hocamızın önerdiği kitaplarındandı. Eminim o da güzeldir. Yorumunuz için teşekkür ederim.

      Sil
  3. Önemli kitapları var, listemdedir kendisi :)

    YanıtlaSil
  4. Bernard Lewis çok önemli bir tarihçi. Ortadoğu' da yaşanan sorunların temelini kavramak için bu tür kitaplar yararlı olacaktır. Selamlar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Size katılıyorum. Ortadoğu'nun geçmişini iyi öğrenmek gerekiyor. Teşekkür ediyorum.

      Sil
  5. süper bir yazar bu başka kitapları da var :) tarih ve politika okumam ama bu yazar çok iyi :) bir de eric hobswam var o da çok çok iyi :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kesinlikle öyle. Eric Hobswam da önemli bir isim. Yorumun için teşekkür ederim. :)

      Sil

Bu Blogda Ara

BUMERANG

Bumerang - Yazarkafe

BLOG SÖZLÜK

blog sözlük
Blogger tarafından desteklenmektedir.