Vurun Kahpeye-Halide Edib Adıvar

Merhaba

Ara vermeden güzel bir kitap yorumu yapmak istedim. Halide Edib'in Vurun Kahpeye kitabını bitireli iki gün oldu. Beni derinden etkileyen bir roman olduğunu söylemeliyim.

Fotoğrafta gördüğünüz 1997 basımı. Halide Edib'in 1926 yılında basılan eserinde hiçbir değişiklik yapılmadan, sadece anlaşılması zor kelimeleri atıf kısmına ekleyerek yeniden yayınlamışlar. İçinde ilk basımdan Osmanlıca sayfalar da mevcut. Ben bayıldım!

Kurtuluş Savaşı yılları...

Anadolu toprakları Yunan işgali altında...

Bir yanda Yunan ordusu, diğer yanda Kuva-yı Milliye...

Küçük bir kasabaya İstanbul'dan bir muallime gelir. Adı Aliye'dir.

Aliye'nin ve bu kasabanın hikayesi anlatılır satırlarda. Kurtuluş mücadelesi bu kasabalıların gözünden nasıl yürümektedir ve dönemin halkı nasıl bir düşünce yapısına sahiptir? Çok hüzünlü bir hikayeyle ışık tutuyor Halide Edib...

Milli değerlerine bağlı ama idealist bir öğretmen Aliye... Milli mücadeleye her türlü desteği veriyor. Aslan gibi karşısında duruyor koca adamların, ama yine de onun namusuna dil uzatmaktan kaçınmıyorlar. Aliye, tıpkı bir günah keçisi oluyor. İlk sözleri şöyle Aliye'nin:

Toprağınız toprağım, eviniz evim; burası için, bu diyarın çocukları için bir ana, bir ışık olacağım ve hiçbir şeyden korkmayacağım; vallahi ve billahi!

Hem öksüz hem yetim bu muallime geri kalmış zihniyetle ciddi bir mücadele verecektir. Roman boyunca bu mücadelenin bir an olsun eksilmediğini görüyoruz. Onu evlatlık edinen Ömer Efendi ve Gülsüm Hala da bu mücadelenin bir parçasıdır.

Bir de Tosun Bey ile olan aşk hikayesi... Kasabada hiçbir erkekle izdivacı kabul etmeyen güzeller güzeli Aliye bu genç Türk paşasından çok etkilenmiştir. Nasipse ona eş olacaktır.

Aliye'ye bağlı o küçük öğrenci Dursun, 

Hacı Fettah Efendi, Yunan kumandan Damyanos ve daha nice kötüleri...

İnsan güzel bir son bekliyor ama maalesef bu yaşanmış hikayeden güzel bir son çıkmadığını söylemeliyim...

Bütün idealist adamlar, muayyen bir maksada varlığını vakfedenlerin zulmüyle zalimdir. Çünkü bunlar için, insani rabıtalar, en kavi ve kadir aşklar, maksattan sonra gelen şeylerdir ve maksatları için hiçbir elemden, hiçbir fedakarlıktan, hiçbir kurbandan kaçınmazlar. Bunların bu kudretidir ki, ihtilalleri, millet tarihinde herhangi yeni dönümü, herhangi sarsıntıyı, kan ve facia mukabilinde vücuda getirir. Fakat veyl o kadına ki, kalbini böyle bir adama, iradesini böyle bir fikir esirine uydurmuştur. Çünkü fikriyle sevgilisi karşı karşıya geldiği zaman, her ne ıstırap ve göz yaşı mukabilinde olursa olsun, mutlak feda edilecek olan, sevgilidir.