Bir Ömür Nasıl Yaşanır? / İlber Ortaylı

Ülkemizin kıymetli tarihçilerinden İlber Ortaylı Hocamızın ''Bir Ömür Nasıl Yaşanır? Hayatta Doğru Seçimler İçin Öneriler'' adlı kitabını Ankara Kitap Fuarında aldım ve kendisine imzalattırdım. Söyleşi şeklinde kaleme alınan eser gerçekten akıcı, kısa sürede bitirilebilecek, ancak iyi özümsenmesi gereken bir eser.

Kendisi yaşayan bir tarih. Dolayısıyla onun hayata dair tecrübelerinden istifade etmek bilhassa biz gençler için aydınlatıcı olacaktır. Üstelik kitaplarında tespit ettiğim ''dilde sadelik'' hususu derin meseleleri kavramamızı kolaylaştıracak ve olayları daha iyi analiz edebilmemizi sağlayacaktır. Bu eseri de okurken sanki İlber Hoca ile hoş bir sohbet ediyormuşçasına güzel duygulara kapıldığımı söylemeliyim. 😊

Kitap 8 bölümden oluşuyor. Her bölüm farklı konularda hocanın görüş ve tavsiyelerini içeriyor. Bölümler sırasıyla şöyle:

Bir Ömür Nasıl Yaşanır?

Kimden, Ne Öğrenilir?

İnsan Kendini Nasıl Yetiştirir?

Nasıl Çalışmak Gerekir?

Nasıl Seyahat Edilir, Nereleri Görmek Gerekir?

Eğitimde Hangi Tercihleri Yapmak Gerekir?

Ne İzlemeli?/Ne Dinlemeli?/Ne Okumalı?

İnsan Yaşadığı Şehirden Nasıl Yararlanır?

⤋

Kitapta altını çizdiğim ilk satırla söze başlamak isterim.

 ''faber est suae quisque fortunae''

''Herkes kendi talihinin mimarıdır.''

Değil mi zaten ömür dediğimiz kısa, göz açıp kapayıncaya kadar geçiyor. Dolu dolu yaşamak gerek. Bu arzuda olan bir insan olarak bazen yol haritamı çizemediğim, nereden başlayacağımı bilemediğim çok olmuştur.

Nasıl kendimi geliştireceğim?

Neler okumalıyım? Nasıl yazmalıyım? Nasıl düşünmeliyim?

O halde yaşayan değerlerden esinlenmek güzel olmaz mı? İlber Hoca'nın tavsiyeleri bu anlamda çok kıymetli. Diyor ki:

Hayat duygularla çalışılacak ve resmedilecek bir kompozisyon, aynı zamanda mantıklı yazılacak bir rapor gibidir. 

Öyleyse hayat yolunda hepimizin tekamül sürecinde tavsiyelere ihtiyacı var...

İlk bölümde dikkatimi çeken bir husus oldu. İlber Hoca hayatı temel olarak dört döneme ayırmış. 12-25 yaş arası, 25-40 arası, 40-55 arası ve 55 yaş üstü... Her dönemde tamamlanması gereken birtakım işler olduğunun ısrarla altı çiziliyor. 25 yaşında biri olarak 25 yaşına kadar ne ektiysen o şeklindeki sözleri beni panik havasına soksa da sonraki satırlarda geç yaşlarda da güzel işlere imza atanlardan bahsetmesi biraz olsun rahatlattı. 😁 Bu konuda İlber Hoca kadar katı düşünmediğimi belirtmeliyim. 25 ten önce okumadığım çok kitap, izlemediğim çok film, görmediğim çok yer ve bolca hatalı seçimim olsa da 25'ten sonra hayata olan bakışım daha da genişledi. Hocam ben 25 sayılmam aslında😋

Altını çizdiğim öyle çok satır var ki hangi birini yazayım bilmiyorum. En sevdiklerimi paylaşayım en iyisi. 

Kendi yolunuzu kendiniz çizmeye çalışın. Özel hayatınızla ilgili kimseyi dinlemeyeceksiniz! Anne babanız dahil. 

Farklı insanları arayıp bulun, dünyanız değişsin.

İlber Hoca size değer katan insanlarla birlikte olun diyor. Çok haklı! Birçok arkadaşım var, lakin en verimli vakitlerimi benim gibi okumayı ve tartışmayı seven ender dostlarımla geçirebiliyorum. Onun dışında geçen zamanlar ''boş vakit'' gibi geliyor. Dilimizi, intibaımızı, tecrübelerimizi, görgümüzü geliştiren insanlar oldukça mühimdir. 

Becelerilerinize gerçekten uyan mesleği seçiniz. Kendi kapasitenizin altında çalışmayın; kendinize bol ya da dar gelen bir gömleği giymekten kaçının.

Çocuğunuzu sadece kendisi olduğu, çocuğunuz olduğu için sevin. Bizdeki büyük yanılgılardan biri, insanlarımızın kendi başaramadıkları şeyleri çocuklarından beklemesidir. Bunu yapmayın, çocuklarınıza kendi yükünüzü yüklemeyin.

Ne yaşadıysanız yüzünüze yansır. İnsanın yüzü bir kitap gibi okunabilir. İfadeniz bomboşsa da hiçbir şey yaşamadığınız fark edilir. Bundan kaçının, monotonluktan uzaklaşın. Yüzünüz ifadesiz kalmasın.

Entelektüel, üstüne vazife olmayan işlerle ilgilenen kişidir.

İşte en sevdiğim alıntılardan biri daha. Nasıl entelektüel olunur? Sığ kalarak mı? Hayır. Doğu dünyası asırlarca çok büyük entelektüeller yetiştirmiş. Bakın İbn-i Sinaların, Harezmilerin, Fatih Sultan Mehmetlerin biyografilerine... Coğrafya, tıp, astronomi, matematik, dil... Birçok alanda iyi olduklarını göreceksiniz. İlgi alanlarımızı genişletmek gerek.

Aydın olmak için şu üç şey muhakkak gerekir: Yabancı dil, hukuk bilgisi, mukayese becerisi.

Dil dil dil!!!

Gerçekten dil bilmek önemli. Yalnızca İngilizce yetmez. Kendi dilimizi çok iyi konuşacak ve İngilizce hariç birkaç yabancı dil daha bileceğiz. Geçmişte de dil bilmek önemliydi, gelecekte de önemli olacak... Düşünün ki bir dili bilmeden o toplumu anlayabilmek mümkün mü? Özellikle sosyal bilimciler bu mesele üzerine düşünmeli...

Bir şehri en iyi not tutarak hatırlarsınız. Yoksa bilgiler de hatıralar da uçup gider. Benim metodum her seyahat için bir defter tutmaktır.

Erasmusta böyle bir defterim vardı. Şimdiki aklım olsa daha çok yazardım. Acaba başka gezilerim olacak mı? Oraları defterimle gezebilecek miyim? Çok isterim...

Peki nereleri görelim?  

İran çok önemli. Petra, Antakya, Palmira, Efes, İskenderiye... Mutlaka görülmesi gereken şehirlerden... İlber Hoca İtalya'yı çok seviyor. Hayatının bir döneminde orada yaşamak istermiş. :) Ah Hocam! Şimdi imkânlar kısıtlı, gençler olarak kolayca gezememekten şikayetçiyiz. Onu ne yapacağız?

Sinema, tiyatro, edebiyat ve müziğe dair önerileri ise size saklıyorum. Zira yazamayacağım kadar uzun ve güzeller. 😊

Çok şey öğrendiğim bir kitaptı.

Keyifli Okumalar...

Cesur olun. Kendinizi rahat hissettiğiniz alanın dışında pencereler açın. Farklı dünyalarla ancak böyle tanışırsınız. Ben hep yerimde dursaydım, dünyamı değiştirecek insanları aramasaydım, bugün tanıdığınız ben olmazdım. Bir insanın bittiği an, miskinliğe esir olduğu andır. İnsan, konforundan vazgeçmeyi göze almalıdır. Kendi dünyasını yerinden kendisi oynatmalıdır.